De combinatie van sarcopenie en obesitas wordt sarcopene obesitas genoemd. Om sarcopene obesitas op individueel en op groepsniveau te kunnen herkennen, diagnosticeren, behandelen en evalueren zijn universeel erkende criteria noodzakelijk.
De European Society for Clinical Nutrition and Metabolism (ESPEN) en de European Association for the Study of Obesity (EASO) publiceerden 22 februari een definitie en set van criteria. Dit internationale panel van deskundigen stelt voor om sarcopene obesitas te definiëren als het naast elkaar bestaan van obesitas en lage spiermassa en / of spierfunctie.
Diagnostiek van sarcopene obesitas volgt op een positief screeningsresultaat. Diagnostische criteria zijn verminderde functie van de skeletspieren en een veranderde lichaamssamenstelling.
Signalering / screening
- Hoge BMI en / of grote middelomtrek
- Klinische verdenking
Diagnosestelling
De diagnose van sarcopene obesitas wordt uitgevoerd in twee stappen:
- Skeletspierkracht ( handknijpkracht, kniestrekkracht, zit-sta test]. De afkappunten moeten aangepast worden aan geslacht, etniciteit en leeftijd.
- Lichaamssamenstelling: meting met dualenergy x-ray absorptiometrie (DXA) of bio-elektrische impedantieanalyse (BIA) als alternatieve tweede keuze. Indien mogelijk kan er gebruik worden gemaakt van computertomografie (CT) (bv. bij patiënten die een CT-scan ondergaan om bijkomende diagnostische redenen, zoals vaak het geval is in de oncologie).
Het panel stelt voor om de volgende afkapwaarden te gebruiken:
- Handknijpkracht – Dodds et al. en Chen et al. (respectievelijk voor Kaukasische en Aziatische populaties)
- Vetmassa – Gallagher et al.
- Skeletspiermassa/gewicht – Janssen et al.
Deze afkapwaarden staan weergegeven in onderstaande tabel.
Definities
Sarcopenie is een progressieve en gegeneraliseerde skeletspieraandoening die wordt geassocieerd met een verhoogde kans op nadelige uitkomsten zoals vallen, fracturen, lichamelijke beperkingen en sterfte. In 2018 adviseert de EWGSOP2-richtlijn lage spierkracht als de primaire parameter van sarcopenie; spierkracht is momenteel de meest betrouwbare maat voor spierfunctie. De diagnose sarcopenie wordt bevestigd door de aanwezigheid van een lage spierkwantiteit of -kwaliteit. Wanneer zowel lage spierkracht, lage spierkwantiteit/kwaliteit, als lage fysieke prestaties worden vastgesteld, wordt sarcopenie als ernstig beschouwd.
Obesitas is een ernstige vorm van overgewicht, waarbij de BMI hoger is dan 30 kg/m2
Afkapwaarden voor de diagnose sarcopene obesitas
| Parameter | Etniciteit | Leeftijd | Afkapwaarden | Referenties |
| Handknijpkracht | Kaukasisch | ≥ 5 j | < 27 kg voor mannen < 16 kg voor vrouwen | Dodds et al. |
| Aziatisch | ≥65 j | <28 kg voor mannen <18 kg voor vrouwen |
| |
Vetmassa %
| Kaukasisch | 20-39 j | >39% voor vrouwen >26% voor mannen | Gallagher et al. |
| 40-59 j | >41% voor vrouwen >29% voor mannen | |||
| 60-79 j | >43% voor vrouwen >31% voor mannen | |||
| Afro-Amerikaans | 20-39 j | >38% voor vrouwen 26% voor mannen | ||
| 40-59 j: | >39% voor vrouwen >27% voor mannen | |||
| 60-79 j | >41% voor vrouwen >29% voor mannen | |||
| Aziatisch | 20-39 j
| >40% voor vrouwen >28% voor mannen | ||
| 40-59 j: | >41% voor vrouwen >29% voor mannen | |||
| 60-79 j | >41% voor vrouwen >29% voor mannen | |||
Skeletspiermassa / gewicht (BIA of DXA) | Gemengde etniciteit | 18-39 j | Klasse I Sarcopenie (1-2 SD): 32-37% voor mannen 22-28% voor vrouwen Klasse II Sarcopenie (< 2 SD): <32% voor mannen <22% voor vrouwen | Janssen et al |